راستش با اتفاقاتی که در چند روز گذشته برای تهیه یک بلیت قطار نوروزی برای من رخ داد کاملا از خرید این بلیت منصرف شدم و مانند پنج سال اخیر که از تهران بیرون نرفتم عطایش را به لقایش بخشیدم. اما تعجب نکنید ابتدا درنظر داشتم این تیتر یعنی «راحت‌ترین بلیتی که تاکنون تهیه کرده‌ام! » را برای این متن انتخاب کنم. حالا موضوع را عرض می‌کنم. روز نخست فروش بلیت که تمام کارهای خود را بخاطر خرید آنلاین بلیت تعطیل کردم و اتفاقا در همان ثانیه‌های اول فروش، سایت پیام «ظرفیت تکمیل شد» را برای مقصد موردنظرم را نشان داد دیگر نمی‌خواستم به این سفر بروم. اما چون تمام کارهای آنروز را بخاطر یک بلیت تعطیل کرده بودم باخود گفتم اگر به عنوان تفریح هم شده، باید خرید حضوری را هم امتحان کنم. البته این فکر هم رهایم نکرد که اگر خرید بلیت آنلاین در ثانیه‌های نخست فروش تمام می‌شود امید چندانی برای خرید حضوری هم نیست چون باید ساعت‌ها در صف ماند درحالی که سازمان هواشناسی روز دوم فروش این سفر را «سردترین روز سال» برای تهران پیش‌بینی کرده بود و من هم علائم مشکوکی از ابتلا به سرماخوردگی داشتم. با این فکر و خیال بودم که به آرامی و بدون هرگونه شتاب‌زدگی خود را برای رفتن به بیرون آماده کردم. راستش در این چند روز فکر خرید حضوری نیز به ذهنم رسیده بود و به همین خاطر در این چند روز دائم سایت‌های مرتبط را چک می‌کردم تا لیست مراکز فروش بلیت قطار نوروزی را پیدا کنم اما دریغ از یک اطلاع‌رسانی دراین مورد. حتی به سایت شرکت حمل و نقل ریلی رجا برای دسترسی به این لیست مراجعه کردم، بااینکه در این سایت این قسمت وجود داشت ولی حداقل در این روزها اصلا این لیست را بالا نمی‌آورد، بنابراین تصمیم گرفتم به ساختمان مرکزی رجا واقع در خیابان کریم‌خان زند بروم تا شاید اینجا بلیتی برای فروش وجود داشته باشد. پیاده و به آرامی حرکت کردم و در مسیر نیز سایر کارهایم را انجام دادم. ساعت آغاز فروش حضوری ۱۰ و ۳۰ دقیقه بود. تجربیات گذشته بسیاری از ما چنین است که باید چند ساعتی زودتر در مکان فروش حضور یابیم تا بتوانیم کالا یا بلیت مورد نظر خود را تهیه کنیم، اما من هیچ عجله‌ای نداشتم چون اصلا شانسی برای تهیه این بلیت نداشتم و از قبل نیز برای عزیمت به این سفر منصرف شده بودم. بهرحال خیلی آرام به مسیرم تا رجا ادامه دادم و بعداز مدتی رسیدم. در لحظه ورودم در طبقه همکف رجا، هیچکس حضور نداشت جز من و مامور. مامور ورود و خروج بعداز دیدن من ضمن خوشامدگویی و احوال و پرسی گفت: برای چه کاری آمدید. گفتم برای تهیه بلیت قطار برای نوروز آمدم. گفت: ما اینجا فروش بلیت نداریم. گفتم، خب باید کجا بروم تا بلیت مقصدم را تهیه کنم.
در زیر دست او یک کاغذ A4 چسبیده بود که آدرس دو مرکز فروش بلیت قطار در خیابان کریم‌خان و میدان ۷ تیر خودنمایی می‌کرد. گفت: برو به همین دو مرکز فروش بلیت.
همانطور که گفتم در روزهای گذشته هرچه دنبال چنین مراکزی در سایت‌ها بودم اما موردی پیدا نکردم و اگر آنروز به ساختمان رجا مراجعه نکرده بودم هرگز از وجود چنین مراکزی نیز اطلاع پیدا نمی‌کردم و شاید یکی از دلایلی که سکوت کامل در مهم‌ترین ساختمان فروش بلیت قطار (رجا) در شلوغ‌ترین روزهای فروش بلیت سال حاکم بود همین موضوع بود که بسیاری از متقاضیان بلیت قطار اصلا از مراکز فروش اطلاعی نداشتند و باید حتما به ساختمان مرکزی رجا مراجعه می‌کردند تا از وجود چنین مراکزی آگاه می‌شدند که بعید است خیلی از متقاضیان چنین کاری بکنند و من نیز برای تکمیل کارهای حرفه‌ای خودم حضور یافتم و معمولا حدود ۴۰ سال کار حرفه‌ای روزنامه نگاری نیز به من اجازه نمی‌دهد کاری که تمام نکردم آن را رها کنم. بهرحال با اجازه مامور مورداشاره، یک عکس از این کاغذ گرفتم تا با داشتن آدرس دقیق به این مراکز مراجعه کنم. به آرامی به راه خود ادامه دادم. پس از طی مسافتی در خیابان کریم‌خان، یکی از این مراکز فروش بلیت را پیدا کردم. با کمال تعجب اینجا خبری از صف و متقاضی بلیت وجود نداشت. زنگ ساختمان را زدم. گفتم رجا این آدرس را به من داد تا بلیت قطار نوروزی مقصدم را تهیه کنم. بعداز گفتن این جمله فورا در را باز کرد. بعداز بالا رفتن از پله‌ها، وارد سایت آژانس شدم. وقتی وارد شدم تعجبم چند برابر شد. اینجا هم هیچ متقاضی بلیتی حضور نداشت. تنها کارمندان و یک مسئول آژانس حضور داشتند و کارهای خود ازجمله پاسخ دادن به تلفن‌ها را انجام می‌دادند. مسئول آژانس که خودش در را به‌روی من باز کرد گفت خیلی زود آمدید! ساعت حدود ۱۰ و ۲۳ دقیقه را نشان می‌داد. گفتم اگر مزاحم هستم این چند دقیقه را بیرون منتظر بمانم و بعد (ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه) بیایم. گفت نه همین جا بمان و من هم ماندم. دوباره گفت: برای چه کاری آمدید. گفتم برای خرید بلیت قطار نوروزی آمدم و بلیت اتوبوسی قطار هم می‌خواهم. گفت: بله، ما هم بلیت اتوبوسی داریم. وقتی مقصد خودم را گفتم، گفت: نداریم!؟ سپس افزود: این مقصد دیروز فروخته شد و باید دیروز مراجعه می‌کردید. گفتم دیروز شروع نشده بود و بعد مختصری از داستان بلیت این مقصد را برایش گفتم. اما قانع نشد و به چند نفر دیگر از همکاران خود زنگ زد ولی ظاهرا هیچکدام اطلاع چندانی نداشتند. مسئول آژانس پشت یکی از این تلفن‌ها رو به من کرد و دو باره گفت: بلیت مقصد شما را نداریم. گفتم، فروش این بلیت قرار بود دیروز ازطریق آنلاین و حضوری انجام شود اما حداقل آنلاین آن انجام نشد. فروش این بلیت‌ها سه روز ادامه دارد و امروز دومین روز آن است. وقتی این حرف‌ها را زدم و از اطلاعات کافی من مطلع شد، گفت: خب منتظر باش. بعد، یک کاغذ به من داد و گفت نام و کدملی خودت را بنویس و در صف اول منتظر بمان. بعداز چند دقیقه، یک متقاضی دیگر آمد و شدیم دو متقاضی. وقتی متقاضی دوم مقصد خود را گفت، مسئول آژانس به او گفت، برای این مقصد بلیت نداریم. این متقاضی با شنیدن این حرف مسئول آژانس، حرفی نزد و از آژانس خارج شد. بعداز گذشت چند دقیقه، مسئول آژانس سعی کرد برای صدور بلیت مقصد من، وارد سایت صدور بلیت شود. چندبار این کار را تکرار کرد اما گفت، سایت باز نمی‌شود. در این بین از من خواست دوباره اطلاعات خودم شامل نام، شماره ملی و شماره موبایل را برای او بگوییم تا وارد سایت کند. لحظاتی بعد گفت، برای مقصد و تاریخ پیشنهادی شما فقط بلیت اتوبوسی رفت وجود دارد اما اگر یک روز جلوتر تاریخ سفر خود را انتخاب کنید می‌توانید برای هر دو مسیر رفت و برگشت بلیت بگیرید. گفتم همین تاریخ جلوتر را بدهید تا مسیر رفت و برگشت را با بلیت اتوبوسی مسافرت کنم که برای من اقتصادی‌تر است. در مدت چند ثانیه، برای من بلیت مقصد موردنظرم را صادر کرد و بلافاصله دو پیامک صدور این بلیت‌ها نیز به گوشیم ارسال شد و بااین کار این راحت‌ترین بلیتی بود که من تاکنون تهیه کرده‌ام و ناباورانه پیامک‌های بلیت‌ رفت و برگشت مقصدم را مشاهده کردم. سپس یک کاغذ کوچک که شامل شماره کارت بانکی بود به من داد و گفت برو خیابان و بانک بغلی، این پول‌ها رو واریز کن و فیش آن را بیاور تا پرینت بلیت را به شما بدهم. ازطریق خودپرداز وجه موردنظر را پرداخت کردم و فیش آوردم و به او دادم. اما نمی‌دانم چه مشکلی وجود داشت که تنها پرینت بلیت رفت را به من داد و گفت: شبنه بیا بلیت برگشت را بگیر. اما تا زمانی‌که من آنجا بودم هیچ متقاضی دیگری به آژانس مراجعه نکرد و در مدت حضورم تنها مشتری آژانس من بودم. در متن پیامک صدور بلیت نوشته بود همراه داشتن تصویر بلیت الزامی است، چون این مرکز تصویر بلیت برگشت را به من ارائه نکرد سری به آژانس دوم که در میدان ۷ تیر قرار داشت زدم تا شاید اینجا بتوانم پرینت بلیت برگشت را بگیرم. بعداز ساعت ۱۱ به این مرکز فروش رسیدم اما آنجا نیز از متقاضی بلیت نوروزی خبری نبود و فقط همان چند کارمند آژانس به کارهای خود مشغول بودند. متن پیامک بلیت برگشت را به متصدی فروش بلیت نشان دادم و گفتم از این شماره بلیت یک پرینت می‌خواهم. گفت، اگر بلیت را ازطریق آنلاین گرفته باشید خودتان باید پرینت بگیرید اما اگر حضوری بلیت دریافت نمایید مرکز فروش بلیت، یک پرینت بلیت به شما ارائه می‌دهد. بااین‌حال برای کار من، وارد سایت شد اما نتوانست پرینت بگیرد و گفت: بلیتی با چنین مشخصاتی برای من نمی‌آید.
در اینجا به چند نکته دیگر درباره فروش بلیت اشاره می‌کنم.
۱-در اولین گزارشی که من از شروع نشدن فروش بلیت آنلاین یک مسیر قطار نوروزی منتشر کردم یکی از مسئولان واحد مسافری راه آهن در پاسخ به این گزارش نوشت: «چک کردم امروز (۸ اسفند) یکی از بهترین روزهای پیش فروش بوده و از نظر فنی بدون هیچ کندی و قطعی..».
باید بگوییم فروش بلیت در روزهای نوروز همواره از بهترین روزهای پیش فروش است و هیچ شکی در این نیست. اما حرف من این است که چرا در آن روز فروش آنلاین برای این مقصد شروع نشده بود درحالی‌که باید شروع می‌شد و هیچ اطلاع‌رسانی نیز برای علت تاخیر بوجود آمده صورت نگرفته است. این عدم اطلاع رسانی باعث شد تا متقاضیان ساعت‌ها در سایت‌ها و شاید حضورا سرگردان شوند. سایت‌ها در روز بعد فروش آنلاین این مقصد نیز در همان ثانیه‌های نخست فروش، پیام «تکمیل ظرفیت»! را نشان می‌دادند.
۲-همه ما می‌دانیم ظرفیت‌ها اندک است و تعداد متقاضیان زیاد. وقتی در ثانیه‌ها و دقایق اولیه فروش، با پیام «تکمیل ظرفیت» مواجه می‌شویم بدون شک تعداد متقاضیان چندصد برابر، تعداد ظرفیت است. باید فکری برای متقاضیان جامانده کرد. برای بسیاری از متقاضیانی که بلیت به آن‌ها نرسیده نباید بگوییم که به این وضعیت راضی هستند. متقاضیان آنلاین معمولا در همان محدوده خانه یا محل کار نارضایتی خود را بیان می‌کنند.
۳-در فروش حضوری که من بعداز ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه به دو مرکز اعلام‌شده رجا مراجعه کردم ظاهرا هیچ مشکلی دیده نشده، چون اصلا متقاضی وجود نداشته است. به نظر می‌رسد کسی از وجود چنین مراکزی خبر نداشته است من هم تصادفی اطلاع پیدا کردم. پیش فروش بلیت آنلاین تعداد زیادی از مسیرها، در همان ثانیه‌ها و دقایق اولیه به اتمام رسید، در این حالت نمی‌توان گفت که متقاضی دیگری وجود ندارد بلکه همان‌طور که گفتم احتمالا متقاضیان چندصد برابری وجود داشته که امکان تهیه بلیت برای آنان وجود نداشته و خیلی از آن‌ها نیز از آدرس مراکز حضوری اطلاع نداشته‌اند. اگر بتوان آماری از متقاضیانی که نتوانسته‌اند بلیت موردنظر خود را تهیه کنند بدست آوریم، کمک زیادی به توسعه آینده خطوط راه آهن خواهد کرد و اصولا بدون داشتن آمار درست نمی‌توان برنامه‌ریزی‌های کاربردی برای رفع یا کاهش این نارسایی‌ها داشت.
۴-خبر پیش فروش بلیت قطار بعدازظهر روز ۷ اسفند اعلام شد و روز بعد باید پیش فروش انجام می‌شد. به طور طبیعی در این فاصله کوتاه ممکن است خیلی از متقاضیان از شروع فروش روز اول و شاید روزهای دوم و سوم، به هر دلیل مطلع نشوند بنابراین روزهای دیگر مراجعه کنند که دراین حالت زمان به اتمام رسیده است. امیدوارم در سال‌های آینده این مشکلات رفع شود. به امید آن روز