مونا ربیعیان/ پروانه کسب در عرصه تجارت و کسب و کار از اسناد مهم اقتصاد است، سندی که از سوی مراجع مربوطه صادر می‌شود و دارنده آن مجاز به فعالیت در حرفه‌ای معین خواهد بود. نظارت بر کسب و کارها نیز از طریق صدور مجوزهای مختلف انجام می‌شود که «پروانه کسب» نیز جزو این دسته است.

پروانه‌های کسب از سوی اتحادیه‌های اصناف صادر می‌شود و مراحل صدور آن در هر شغلی متفاوت است. برای نمونه برخی مشاغل نیاز به مهارت خاصی دارد و باید گواهینامه معتبر از مراکز آموزشی مجاز اخذ شود و سپس به تایید یک سازمان دولتی نظارتی همچون سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای برسد.

طی ۹ ماه امسال ۴۴۰ هزار و ۱۵۶ فقره پروانه کسب صادر شده است که نسبت به سال گذشته ۴۹.۹ درصد رشد داشت (سال گذشته در ۹ ماه  ۲۹۳ هزار و ۶۰۹ فقره پروانه کسب صادر شد). با وجود این رشد به دلیل روند طولانی صدور مجوز و سختگیری در استعلامات مورد نیاز برای ارائه مجوز، بازار سیاه خرید و فروش جواز کسب در سایت‌های اینترنتی و فضاهای مجازی به راه افتاده است.

مشاهدات حاکی از آن است که جواز کسب پیشخوان دولت بین ۹۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد و ۶۰۰ تومان، سایت خبری بین ۷۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، سایت فروشگاهی ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلیون تومان، ‌موسسه حقوقی ۳۰ میلیون تومان، داروخانه یک میلیارد تا ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان، آموزشگاه مراقبت زیبایی ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان، موسسه فرهنگی و هنری ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان و شرکت خدمات پزشکی ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان فروخته می‌شود.

علی اصغر سعیدی؛ جامعه شناس: نظارت ازبین رفته پای دلالان را باز کرد

علی اصغر سعیدی؛ جامعه شناس درخصوص خرید و فروش مجوز های کسب و کار به خبرنگار ما گفت: در گذشته اتاق اصناف بر خرید و فروش های مجوز نظارت داشت اما در حال حاضر این نظارت وجود ندارد و وقتی نظارت بر کاری صورت نگیرد چنین اتفاقاتی کاملا طبیعی می باشد.

وی در ادامه افزود: به طور مثال درگذشته اگر کسی قصد خرید مجوز مغازه یا هر کاری را داشت باشد حتما تخصص آن کار را می داشت و سابقه برای مجوز دریافت کردن مهم بود اما در حال حاضر به نظر می آید دیگر محل کار یا سابقه اهمیتی ندارد؛ از طرفی درگذشته مجوزها قابل فروش نبود به طور کل می توان گفت که اتاق اصناف نظارتش را از دست داده است.

این جامعه شناس درباره اشکال مختلف خرید و فروش نیز اظهارداشت:فروش مجوزهای کسب و کار به صورت کالایی نیست و معمولا به شکل‌های مختلف این اقدام انجام می‌شود.  در شیوه فروش وکالتی، مزایای جواز کسب وکار برای استفاده به فرد دیگری واگذار می‌شود. در فروش مباشرتی مجوز کسب وکار، دارنده جواز مربوطه خود را از تمام مسوولیت‌های مجوز عزل می‌کند.

وی در ادامه بیان کرد:گسترش بازار و ایجاد فضای رقابتی کسب و کارها ممکن است همسو با منافع برخی نباشد، بنابراین مرجع صادرکننده مجوز کسب و کار با تعیین ضوابط سخت و دشوار اقدام به محدود کردن صدور مجوز می‌کند.

علی اصغر سعیدی در پایان بیان کرد: در شرایطی که دسترسی به مجوز کسب وکار دشوار باشد و تقاضا بیش از عرضه باشد، سند کسب و کار ارزشمند می‌شود، بنابراین هزینه برای تهیه آن مقرون به صرفه خواهد بود بنابراین شاهد خواهیم بود که این مجوزها بین ۱۰ میلیون تا ۷۰ میلیارد تومان فروخته می‌شود.