ثروت:
با توجه به حادثه اخیر معدن «معدنجوی» طبس، برخی صاحبنظران بخش خصوصی معتقدند که ریشه حوادث معدنی سرکوب قیمت محصولات معدنی است و قیمت گذاری دستوری و سرکوب قیمتی به طور مستقیم منجر به کاهش سود اوری بنگاه های معدنی می شود به همین دلیل تمرکز بر حفظ خط تولید و اشتغال می رود و در اولویت های بعدی به بحث اکتشاف و بهره وری و ایمنی پرداخته می شود و این امر سبب بروز چنین حوادث ناگواری می شود بر این اساس بسیاری کارشناسان معتقدند قیمت گذاری دستوری و حکمرانی خصولتی جان انسان ها را میگیرد که برای جلوگیری از چنین حوادثی نیازبه سرمایه گذاری در حوزه ایمنی است و مادامیکه سرکوب قیمتی صورت میگیرد این نوع حوادث نیز اتفاق خواهد افتاد.
با گذشت یک هفته از نشت گاز متان در بلوک B و بلوک C معدن زغال سنگ معدنجوی طبس که موجب انفجار شد و تعادی از کارگران جان خود را از دست دادند تحلیل ها و بررسی های زیادی از سوی صاحبنظران و کارشناسان انجام شده است
در این راستا مشاور کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران نیز اخیرا اعلام کرده که ریشه تمامی مشکلات به دلیل سرکوب قیمتی صنعت زغال‌سنگ است؛ معمولا معادن زغال‌سنگ با مشکل تامین مالی مواجه هستند و قیمت آن‌ها سرکوب شده که مطابق با قیمت جهانی نیست.
به گفته وی با توجه به اینکه معدن زغال‌سنگ طبس یکی از معادن توانمند در حوزه زغال‌سنگ کشور بوده و بالاترین استانداردها را رعایت کرده بود؛ این موضوع نشان می‌دهد حتی در بهترین شرایط نیز ممکن است بد اقبالی رخ دهد.
وی ادامه داد: مشاهدات اولیه نشان می‌دهد علی‌رغم کنترل‌های اساسی انجام شده در معدن طبس، اما برخی عوامل بسیار منفی در کنار یکدیگر رخ داده و منجر به این حادثه شده است.
وی افزود: نشت گاز به صورت منظم در تمامی معادن زیرزمینی اندازه‌گیری می‌شود، اما برخی مواقع با حجم زیادی از گاز به شکل شناسایی نشده روبرو می‌شویم که می‌تواند اثرات ناگهانی و مخربی داشته باشد؛ متاسفانه زمانی که این حادثه رخ داده کارگران زیادی در آنجا حضور داشتند.
وی توضیح داد: موضوعی که کل صنعت زغال‌سنگ کشور را تحت تاثیر قرار داده و باعث آسیب به این حوزه شده است، مواجه فعالان زغال‌سنگ با خریدار انحصاری است؛ این موضوع باعث شده تا فعالان این حوزه با چالش‌های جدی مانند تامین مالی محدود، کاهش قیمت‌ها و عدم تناسب قیمت داخلی با قیمت جهانی مواجه شوند؛ در واقع، وقتی تولیدکنندگان زغال‌سنگ تنها یک خریدار مشخص برای محصولات خود دارند، قدرت چانه‌زنی آن‌ها کاهش یافته و به ناچار با شرایط دیکته شده توسط خریدار موافقت می‌کنند.
سروش افزود: ریشه تمامی این مشکلات به دلیل سرکوب قیمتی صنعت زغال‌سنگ است؛ معمولا معادن زغال‌سنگ با مشکل تامین مالی مواجه هستند و قیمت آن‌ها سرکوب شده که مطابق با قیمت جهانی نیست.
در این راستا اما سجاد غرقی عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با .. اظهار داشت: معمولا حوادث معدنی را می توان از چند جنبه بررسی کرد که اولین جنبه هر حادثه خصوصا در حوادثی همچون معدن عدم رعایت موارد ایمنی است که از چند جنبه قابل بررسی است.
وی افزود: در اولین مورد می توان به اهمال و کوتاهی و عدم انجام ضوابط اشاره کرد و در قدم بعدی باید گفت ایمنی علاوه بر توصیه اخلاقی و ضوابط نیاز به سرمایه گذاری دارد زمانیکه معادن و بنگاه ها از سوددهی می افتند چند مورد از جمله ایمنی ، کاهش بهره وری ، اکتشاف و تولید قربانی می شوند.
غرقی در ادامه گفت: در حوزه ایمنی دولت بر ضوابط و قوانین نظارتی دارد از سوی دیگر مسوولیت های اجتماعی افراد و همچنین ساختار مدیریتی شرکت ها و آمورش کارکنان انیز در این بین حائز اهمیت است، اما همه این ها وابسته به سرمایه گذاری در احوزه یمنی است.
وی افزود: به عبارتی اگر همه این کارها انجام شود اما در حوزه ایمنی چه از لحاظ آموزش و چه از لحاظ تجهیزات و تکنولوژی سرمایه گذاری مکفی صورت نگیرد آب در هاون کوبیدن است .
غرقی ادامه داد: ایمنی علاوه بر توصیه اخلاقی و ضوابط قانونی نیازمند پول و سرمایه گذاری است و یا باید به بنگاه ها اجازه دهند که خود سودده باشند و سرمایه گذاری انجام دهند و یا دولت از محل حقوق دولتی ،سالانه خود سرمایه گذاری مستقیم انجام دهد.
به گفته وی بر این اساس اثرات قیمت گذاری دستوری و سرکوب قیمتی به طور مستقیم منجر به کاهش سود اوری بنگاه های معدنی می شود ، بنابراین اگر حوادث معدنی افزایش می یابد که تنها در معادن ذغال سنگ نیز نیست اما در این نوع معادن ممکن است با شدت بیشتر اتفاق بیافتد و در معادن روباز حوادث با خطرات کمتری روبرو است اما معادنی همچون ذغال سنگ به شدت مستعد تلفات جانی دادن است باید نگاه ویژه تری باید به معادن ذغال سنگ داشت.
غرقی تاکید کرد: بر این اساس در اولین قدم گمانه زنی ها می توان گفت که ممکن است اهمال و کوتاهی در مباحث ایمنی باشد اما اگر دیده می شود که این حوادث به صورت سیستمی افزوده می شود باید بیشتر دقت کرد و دید که چه اتفاق کلان تری در حال شکل گرفتن است که این نوع اتفاقات در حال تکرار شدن است .
وی کاهش سوددهی نیزاشاره کرد و گفت: افزایش تولید و سوددهی نیازمند سرمایه گذاری است به عبارتی وقتی در معادن اکتشاف به صورتی که باید باشد اتفاق نمی افتد می توان گفت که موضوع اقتصادی است اما زمانیکه به صورت عمومی اکتشاف در کشورها کاهش می یابد باید به دنبال مباحث ساختاری رفت.
وی ادامه داد: بر این اساس زمانیکه معادن از سوددهی می افتند طبیعتا تمرکز بر حفظ خط تولید و اشتغال می رود و در اولویت های بعدی به بحث اکتشاف و بهره وری و ایمنی میپردازند، بنابراین اینکه گفته شود ریشه تمامی مشکلات به دلیل سرکوب قیمتی صنعت زغال‌سنگ است، نافی مسوولیت رعایت ضوابط ایمنی و مسوولیت بهره بردار نیست بلکه نمایی که در حوادث ایمنی دیده می شود به این معناست که اتفاقی در ساختار کلان در حال وقوع است که سرمایه گذاری را کاهش می دهد که در نتیجه حوادث اینچنینی در حال افزایش است.
به گفته غرقی این موضوع ناظر به سلب مسوولیت از عدم رعایت ضوابط ایمنی نیست بلکه به این معناست که به دلیل افزایش این نوع حوادث باید به صورت ساختاری مسائل را تحلیل کرد.
وی افزود: در خصوص ایمنی نیز باید گفت که ضوابط استانداردی نیز وجود دارد که شامل تمامی سیستم ها و تجهیزات ایمنی می شود که باید تحت نظر قرار بگیرد. البته در این معدن گزارشی دال بر عدم رعایت مباحث ایمنی وجود ندارد و فرایندها به صورت استاندارد رعایت شده است و در حال حاضر تاکید مهم بر سرمایه گذاری بر ایمنی است .
غرقی خاطر نشان کرد : به عبارتی این نوع حوادث ناشی از ازاد شدن ناگهاتی یک بلوک گازی بزرگ است که در این مواقع در کسری از ثانیه انفجار رخ می دهد و سیستم های ایمنی به کار نمی اید و زمان بسیار کوتاه است و بر این اساس می توان گفت با وجود اینکه ایمنی در کار فاکتور بسیار مهمی است اما در برخی موارد از دست افراد و ضوابط روزمره ایمنی خارج می شود و گاهی اجتناب ناپذیر است .
وی افزود: در کل باید گفت اگر حوادث از سطح استانداردهایی که در سطح نظام مهندسی و وزارت کار وجود دارد با سربلندی بیرون بیاید باید به بحث سرمایه گذاری ها و سرکوب قیمتی پرداخت که سبب بروز چنین حوادثی می شود.
به گفته غرقی به نظر می رسد در بسیاری موارد قیمت گذاری دستوری و حکمرانی خصولتی جان انسان ها را میگیرد که در بسیاری حوزه ها نیز دیده می شود و برای جلوگیری از چنین حوادثی نیازمند سرمایه گذاری در حوزه ایمنی هستیم و باید گفت سرمایه گذاری الزاما ارتباط مستقیم به تولید ندارد و مادامیکه سرکوب قیمتی وجود دارد بروز این نوع اتفاقات نیز دور از ذهن نخواهد بود .