کارشناسان در گفت وگو با ثروت بیان کردند:
با راه اندازی بازار توافقی ارز، این باور در اذهان عمومی و حتی صاحب نظران ایجاد شده که انتظارات تورمی بالاتر رفته است این در حالیست که برخی کارشناسان کاملا با این نوع تفکر مخالف اند و اظهار میکنند که این بازار نمی تواند انتظارات تورمی را بالا ببرد چراکه خود تحت تاثیر بازار آزاد است و این بازار ازاد است که انتظارات تورمی را بالا می برد و دولت در این شرایط با اقداماتی همچون تک نرخی کردن ارز و جلب اعتماد مردم از طریق شفافیت و صداقت می تواند این انتظارات را تا حدود زیادی کاهش دهد .
انتظارات تورمی به معنای آن است که رشد تورم باعث می‌شود مردم گمان کنند که قیمت‌ها در آینده دوباره افزایش خواهد یافت و این مساله به خودی خود باعث می‌شود که تقاضای افزایش حقوق و دستمزد را داشته باشند و به دنبال تبدیل هرچه بیشتر وجه نقد خود به دیگر دارایی‌ها باشند و به عبارتی خریدهای خود را به تاخیر نیندازند.
تجربه‌ها نشان داده که در صورت بروز اخبار بد همانند تحریم‌های اقتصادی؛ اثرات انتظارات تورمی در صورت اینکه دولت نتواند شوک‌های کوتاه مدت و میان مدت را با سیاست‌ها و اقدامات مناسب و به موقع مرتفع سازد، انتظارات تورمی منجر به تورم واقعی می‌شود و قیمت دارایی‌های مختلف یکی پس از دیگری به صورت دومینو افزایش پیدا می‌کند. اما در صورت اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات مناسب، سیکل معیوب تورم، افزایش نرخ ارز، افزایش تورم در بلند مدت، نمی‌تواند ماندگار باشد.
در این شرایط بانک مرکزی با مدیریت بازار ارز با راه اندازی بازاری کارا و شفاف و دارای کارایی لازم می‌تواند اثرات التهابات کوتاه مدت و میان مدت را از طریق معاملات شفاف و بدون رانت و اطمینان دادن به بازار برای وجود و در دسترس بودن ارز به مقدار کافی تا حد زیادی کاهش دهد.
همچنین مرکز مبادله با راه‌اندازی بازار ارز توافقی، به دنبال آن است تا اثر شوک‌های گذرا را در کوتاه مدت و میان مدت تا حد زیادی مرتفع سازد. اگرچه قبل از راه‌اندازی بازار ارز توافقی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران اقدامات سیاستی بانک مرکزی شامل سیاست تثبیت در کنار تشدید اقدامات نظارتی در حوزه کنترل ترازنامه بانک‌ها و کنترل نرخ رشد پایه پولی و نقدینگی به همراه اقداماتی مثل تشکیل کمیته ارزی، ایجاد صندوق تثبیت ارز و اصلاح تخصیص ارز واردات تا حدی توانست بستر مناسبی را برای کنترل نوسانات بازار ارز فراهم کند اما به علت غیر رسمی بودن و عدم شفافیت و کارایی لازم در مبادلات ارزی و همچنین معلوم نبودن قیمت واقعی ارز که بایستی در یک بازار که عرضه کنندگان ارز یا صادرکنندگان و تقاضا کنندگان ارز یا وارد کنندگان حضور موثر داشته باشند، کارایی لازم و کافی را نداشت.
در این راستا کامران ندری کارشناس بانکی و اقتصاددان در گفتگو با «ثروت» اظهار داشت: انتظارات تورمی بیشتر از بازار آزاد و غیر رسمی ارز سیگنال میگیرد و ارتباط چندانی به بازار توافقی ارز ندارد و همین بازار توافقی ارز نیز تابعی از بازار غیر رسمی ارز یا همان بازار ازاد است .
به گفته وی به عبارتی زمانیکه قیمت ارز در بازار آزاد یا غیر رسمی بالا می رود طبیعتا تمایل عرضه کننده ارز نیز برای عرضه ارز در بازار توافقی کم می شود و در این شرایط بانک مرکزی جای عرضه کننده ارز را خواهد گرفت ، البته نباید این نکته را فراموش کرد که عرضه کنندگان ارز به نوعی تعهد ارزی و پیمان سپاری ارزی دارند که سعی میکنند در این پیمان سپاری حداقل پیمان بدهند و ممکن است درامد ارزی ان ها بیشتر باشد و به احتمال زیاد نیز همینطور است.
ندری تاکید کرد: بر این اساس می توان گفت انتظارات تورمی از نرخ ارز از بازار ازاد تبعیت میکند و بازار توافقی به نوعی تحت تاثیر بازار ازاد است و مرکز توافقی ارز تنها یک امکان حراج بدون اینکه طرفین هم را بشناسند فراهم کرده و چون دامنه برای نرخ ارز تعیین شده ، به نظر نمی رسد هر روز بیش از ۵ درصد نسبت به روز قبل افزایش قیمت داشته باشد و پایه نیز پایین است و تمایلی برای عرضه وجود ندارد و دولت همیشه کف نرخ را در این بازار تعیین میکند و اجازه افزایش قیمت در بازار توافقی را نمی دهد .
این استاد دانشگاه افزود: بنابراین همیشه این بازار در شرایط فعلی نرخش با بازار ازاد و غیر رسمی فاصله دارد و مردم نیز به نرخ این بازار توجهی ندارند و هرگز گفته نمی شود نرخ ارز ۶۲ هزار تومان است و نرخ بازار ازاد را اعلام میکنند و بازار ازاد است که انتظارات تورمی را مشخص میکند.
به گفته ندری بنابراین به نظر می رسد دولت اقدامات زیادی را در راستای کاهش انتظارات تورمی می تواند انجام دهد که از جمله مهمترین ان ها این است که به سمت تک نرخی شدن ارز پیش برود و ارز خود را صرف دادن رانت به عده ای نکند و از ارز و ذخایر دولت به صورت درست برای مدیریت بازار استفاده کند.
وی تاکید کرد: همچنین دولت و بانک مرکزی باید با شفافیت و صداقت با مردم صحبت کنند تا مردم نیز بتوانند حرف ان ها را باورکنند و فنی و تخصصی کار کنند و بر اساس پیش بینی و واقعیات تصمیم گیری کنند .
ندری خاطر نشان کرد: گاهی اوقات اظهارات برخی مسوولین با واقعیات های جامعه فرسنگ ها فاصله دارد و همین امر سبب می شود تا مسوولین و سیاست گذران نتوانند بر انتظارات مردم تاثیر گذار باشند و چنانچه مسوولین صادقانه و در حد توانمندی هایشان سیگنال های اقتصادی را منتقل کنند مردم نیز به حرف هایشان اعتماد کرده و انتظارات مردم مبتنی بر اظهارات و صحبت های مسوولین خواهد بود و در حال حاضر مسوولین با اظهارات و بیانیه ها و وعده ها نمی توانند بر انتظارات مردم تاثیر بگذارند چراکه شفافیت و صداقت لازم را نداشتند و در موقعیت های ناکامی نیز پاسخگو نبودند و در اینگونه ساختارها سیاست گذاران نمی توانند انتظارات را مدیریت کنند و عوامل دیگری که مردم به ان ها اعتماد دارند بیشتر بر انتظارات مردم تاثیر گذار خواهد بود .