وضعیت بازار بررسی شد؛
ثروت: در حالیکه سال های متمادی است که بازار هر روز شاهد افزایش قیمت اصناف مختلف است اما اخیرا بازار شاهد افزایش قیمت برنج شده است کالایی که بعد از نان قوت غالب اکثر ایرانیان است، موضوعی که فعالان بازار دلیل گرانی آن را عدم ترخیص برنج و محدودیت های وارداتی عنوان می کنند اما در سوی دیگر کشاورزان معتقدند در سال جاری با افزایش تولید نیازی به واردات وجود ندارد. موضوعی که نشان می دهد فعالان بازار و وارد کنندگان برای دستیابی به خواسته های خود و تحت فشار قرار دادن دولت برای اخذ مجوز واردات همه راه ها را می ازمایند این در حالیست که گروهی دیگر معتقدند ممنوعیت واردات برنج و توقف کالا در گمرکات سبب افزایش نرخ برنج خارجی شده و از سوی دیگر با دور شدن از فصل برداشت برنج ایرانی که به طور معمول نیمه دوم تابستان است، زمزمه های افزایش قیمت برنج داخلی هم آغاز شده است.
برنج یکی از ۵ قلم کالای استراتژیک و اساسی در کشور محسوب می‌شود و به تبع آن هر گونه کمبود و افزایش قیمت آن، سفره مردم را تهدید و کوچکتر می‌کند.
بررسی قیمت انواع برنج در بازار حاکی از افزایش قیمت این محصول است، به طوری که برنج ایرانی درجه یک که در هفته گذشته ۱۲۲ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت داشته با افزایش ۰.۸ به ۱۲۳ هزار ۴۵۰ تومان طی هفته جاری رسیده است و نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۱۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
همچنین برنج درجه دو ایرانی که هفته قبل به قیمت ۸۸ هزار و ۱۱۰ تومان فروخته می شد با افزایش ۰.۹ به ۹۸ هزار و ۲۴۰ تومان رسیده که نسبت به هفته مشابه ماه گذشته ۱.۳ و نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۱۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
در این میان قیمت برنج خارجی با افزایش بیش از ۵ درصدی نسبت به هفته گذشته بیشترین افزایش نرخ را ثبت کرده است. قیمت برنج خارجی هفته گذشته ۶۷ هزار و ۱۶۰ تومان بوده که این هفته به ۷۰ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است و نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز افزایش ۱۸ درصدی داشته است.
جالب این که قیمت برنج خارجی در بازار در حالی ۷۰ هزار تومان را رد کرده است تا دست قشر کم برخوردار از این نوع برنج هم کوتاه شود و در برخی برندها به کیلویی ۷۷ هزار تومان هم رسیده است که نرخ خرید تضمینی برنج ایرانی در حدود همین رقم است، طبق مصوبه شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی، برنج گروه یک، ۷۵ هزار تومان، برنج گروه دو، ۷۳ هزار تومان و برنج گروه سه، ۷۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است.
بر این اساس نیاز سالانه برنج کشور حدود ۳ میلیون تن است که از این مقدار ۲ میلیون تن در کشور تولید می‌شود و برای تامین مابقی آن نیاز به واردات است. اما هر سال طبق قانون و به منظور حمایت از تولید برنج ایرانی از اول مرداد تا ۱۵ آبان هرگونه واردات برنج ممنوع می‌شود.
در چنين شرايطی ممنوعیت واردات برنج و توقف کالا در گمرکات سبب افزایش نرخ برنج خارجی شده و از سوی دیگر با دور شدن از فصل برداشت برنج ایرانی که به طور معمول نیمه دوم تابستان است، زمزمه های افزایش قیمت برنج داخلی هم آغاز می‌شود.
در این راستا رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز اظهار داشته که محدودیت واردات و عدم ترخیص برنج منجر به کمبود برنج و التهابات قیمت شده است و به طور کلی هرکالایی که عرضه و تقاضا با یکدیگر همخوانی نداشته باشد، منجر به نوسان قیمت در بازار می شود که در نهایت استمرار روند بازار برنج خارجی منجر به هجوم خرید افراد برای برنج ایرانی و مشکلات برهم‌خوردن بازار در این حوزه می شود.
کنگری در ادامه افزود: مدیریت بازار عرضه و به عبارتی همخوانی عرضه و تقاضا تنها راه‌حل تنظیم بازار است، کمااینکه در شرایط کنونی زمزمه تغییر قیمت روغن شنیده می شود، اما با تغییر نرخ ارز واردات روغن، این امر اتفاق می‌افتد.
این اظهارت در حالی مطرح می شود که اخیرا رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: میزان تولید برنج در مازندران و دیگر استانها به حدی رسیده که امسال نیاز چندانی به واردات این قلم غذایی راهبردی به کشور وجود ندارد
به گفته مومنی وزارت کشاورزی همراه با اعلام نرخ تضمینی برنج سیاست‌های حمایتی خوبی در دستور کار قرار داده که می‌تواند ظرفیت‌های خوبی به همراه داشته باشد.
وی افزود: باید واردات و توزیع برنج به نحوی مدیریت شود تا فروش محصول به‌ویژه در زمان برداشت دچار مشکل نشود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه به ‌تناسب مدیریت واردات، باید عرضه برنج داخلی داشته باشیم تا تولیدکننده با سود و درآمد منطقی بتواند محصول را عرضه کند، تصریح کرد: لازمه این کار این است که محصول تولیدی استان در سراسر کشور توزیع مناسبی داشته باشد تا مصرف‌کننده بتواند به محصول باکیفیت برنج شمال کشور دسترسی داشته باشد.
مؤمنی با تأکید بر اینکه میزان تولید برنج در حدی است که نیاز چندانی به واردات نداریم، خاطرنشان کرد: امسال وضعیت تولید خوب بوده و می‌تواند تأمین کننده نیاز کشور باشد، البته اگر مابه‌التفاوت ارز ترجیحی و نیمایی به سمت تشویق مصرف‌کنندگان به‌ مصرف برنج داخلی در قالب یارانه و کالابرگ و کاهش هزینه تمام شده و هم قیمت منجر شود تأثیرگذار خواهد بود.
وی تصریح کرد: سیاست دیگر اینکه باید بازرگانان در تأمین کسری برنج تا حد محدودی نسبت به تأمین نیاز داخل اقدام کنند و اولویت اجرای کار هم با بازرگانان باشد تا در برنامه خرید برنج داخلی مشارکت داشته باشند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اعلام اینکه توسعه کشت قراردادی از اولویت‌های مهم محسوب می‌شود، اظهار کرد: شرکت‌هایی که می‌خواهند به‌صورت کلان در نظام عرضه برنج در کشور فعالیت کنند از ابتدای زنجیره تولید در کنار کشاورز حضور پیدا کرده و در تأمین منابع تولید بذر گواهی شده و باکیفیت بالا و برنامه کشت مشارکت کنند.
آنچه مشخص است واردات برنج امروز محل اختلاف بین دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت است؛ در حالی که وزارت جهاد کشاورزی عنوان می‌کند انبارها پر از برنج است و نیاز به واردات نیست این موضوع از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح می‌شود که کمبود برنج خارجی، قیمت‌ها را در بازار افزایش داده است.
دفتر بازرسی و نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی طی نامه‌ای اعلام کرده است؛بر اساس اخبار و رصد میدانی بازار توسط بازرسان این دفتر مبنی بر کمبود و عدم عرضه برنج وارداتی، به آگاهی می‌رساند؛ تجار نسبت به عرضه عمومی کالا وفق روال معمول اقدام کنند تا مشمول برخورد قانونی نشوند. اما آنچه از محتوای این نامه و وضعیت بازار مشخص است اکثر وارد کنندگان سعی دارند با بازار سازی و کاهش عرضه نسبت به گرانی برنج اقدام کرده تا بتوانند بازار را در تسخیر خود درآورند.
در نهایت می توان گفت به نظر می‌رسد با تداوم وضعیت فعلی، قیمت برنج در روزهای آینده افزایش قیمت قابل توجهی پیدا کند و مردم را دچار مشکل کند که این نیازمند تدبیر مسئولان است و عجیب این که در چنین شرایطی صحبت از مخالفت و عدم نیاز به واردات برنج توسط وزارت جهاد کشاورزی به گوش می رسد، اتفاقی که دسترسی به برنج خارجی را نیز برای مردم سخت‌تر خواهد کرد.