عربستان که مذاکرات هستهای دولت اوباما با تهران را یک پیش درآمد ناخواسته میدیدند، یک روابط تنشآلودتر با تیم بایدن را انتظار دارد. ریاض برای آرام کردن فضا با واشنگتن تقلا میکند و انتظار میرود به زودی یک فعال زن برجسته را آزاد کرده و بابت محاصره قطر که منزلگاه فرماندهی مرکزی آمریکا در پایگاه العدید است، فکری کند.
آرون دیوید میلر، از محققان موسسه صلح بینالملل کارنگی ایندوومنت که به دولتهای جمهوریخواه و دموکرات درباره سیاست آمریکا در قبال خاورمیانه مشاور داده، میگوید: آنها در اینجا هیچ دوستی ندارند. کنگره دشمن است، دولت ترامپ دارد میرود و دولت بایدن گفته است که چه دیدگاههایی دارد.
انتظار میرود عربستان در ماه مارس خانم لجین الهذلول، از فعالان حقوق زنان را آزاد کند. حسین ابیش، از کارشناسان اندیشکدهای در واشنگتن گفت: فکر نمیکنم این تصادفی باشد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آتی در دولت بایدن، حبس این فعال را “غیر منصفانه و دردسرساز” دانسته و گفته بود “دولت بایدن-هریس” علیه نقضهای حقوق بشری در هر جایی که رخ دهد، اعتراض میکند.”
همچنین به نظر میرسد عربستان سعودی در حال برداشتن گامهایی برای حل و فصل محاصره چهار ساله قطر است که حاصل نارضایتی ریاض از روابط دوحه با تهران بود. براساس گزارشها، پادشاه سعودی روز چهارشنبه تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر را به نشست پنجم ژانویه شورای همکاری خلیج فارس دعوت کرد که به نظر میرسد تلاشی برای آغاز حل و فصل این مناقشه باشد.
حسین ابیش میگوید: فکر میکنم این کار بسیار به مذاق دولت بایدن خوش آید. فکر نمیکنم آنها بخواهند بایکوت قطر را به ارث ببرند.
با توجه به اینکه بسیاری از چهرههای دولت بایدن را مقامهای دولت دموکرات سابق تشکیل میدهند، سعودیها فکر میکنند که دولت بایدن، دولت شماره دو اوباما باشد. جیک سالیوان در مذاکرات اولیه برای توافق هستهای ۲۰۱۵ نقش داشت و آنتونی بلینکن، نامزد مورد نظر بایدن برای پست وزارت خارجه آمریکا، مشاور امنیت ملی بایدن بوده و بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ هم معاون وزیر خارجه شد.
و در حالی که بایدن گفته است در روابط آمریکا با سعودیها “بازنگری” خواهد کرد، اشاره داشته که بیشتر به دنبال برقراری توازن در عرصه جهانی است تا اجرای یک تغییر سیاسی انقلابی.
بایدن ماه اکتبر در بیانیهای به مناسبت دومین سالمرگ جمال خاشقجی گفت، دولتش در روابط با سعودیها بازنگری کرده و به حمایت واشنگتن از جنگ تحت امر سعودیها در یمن پایان خواهد داد. او همچنین از فعالان، مخالفان و روزنامهنگاران سعودی حمایت کرده و گفت: آمریکا برای فروش تسلیحات یا خرید نفت، ارزشهای خودش را کنار نمیگذارد.
تامارا کافمن ویتس، محقق ارشد مرکز سیاست خاورمیانه در موسسه بروکینگز گفت، این بازنگری برای مقابله با فرهنگ مصونیتی که عربستان سعودی در دولت ترامپ از آن برخوردار بود و همچنین منعکس کردن یک جهان تغییریافته، ضرورت دارد.
او گفت: تغییرات در بازارهای انرژی جهانی بدین معناست که نقش عربستان در قیمتهای جهانی نفت مثل قبل اثرگذار نیست. خاورمیانه در استراتژی جهانی آمریکا کمتر محوریت دارد. اما شما نمیتوانید به طور کلی روابط را بدیهی فرض کنید و به نظرم این در اینجا صدق میکند.
ویتس که در دولت اوباما معاون وزیر خارجه در خاور نزدیک بود، گفت: این تمایل برای بازنگری، احتمالا با برخی رفتارهای بسیار دردسرساز سعودیها ظرف چند سال گذشته ارتباط دارد، اما همچنین حاصل اقداماتی است که واقعا نمیتوان نادیده گرفت.
میلر از کارشناسان موسسه صلح بینالملل کارنگی ایندوومنت هم میگوید: به اعتقاد من بحث زمان است که سعودیها یک گام دیگر در راستای عادیسازی روابط با اسرائیل بردارند و آنها خواهند دید که این راهی برای انرژی دادن به روابط سطح پایین خودشان با دولت بایدن خواهد بود.
حسین ابیش، کارشناس اندیشکدهای در واشنگتن، روابط آمریکا و ریاض را “تنشآلود اما ائتلافی ضروری” قلمداد میکند. به باور او، این شامل نیاز آمریکا به روابط با سعودیها برای ائتلافهای بزرگتر به منظور مقابله با بلندپروازی جهانی چین، مقابله با اقدامات روسیه و برقراری ثبات در خاورمیانه میشود.
Wednesday, 4 December , 2024