بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی گمرک در ۱۰ ماهه اول امسال در مجموع ۱۹.۷ میلیون تن کالای اساسی به ارزش ۹.۸ میلیارد دلار در ۲۵ گروه کالایی وارد شده است؛ سهم کالاهای اساسی از مجموع واردات در سال جاری و تا پایان ۱۰ ماهه از لحاظ وزنی حدود ۷۰ درصد بوده است. آخرین وضعیت موجودی کالاهای اساسی در بنادر تا پایان ۱۸ بهمن‌ماه امسال نیز نشان می‌دهد که تا این زمان موجودی کالاهای اساسی به ۵.۱ میلیون تن رسیده است. بالاترین موجودی کالا نیز در بندر امام خمینی (ره) با ۳.۱ میلیون تن است.

گفتنی است که بعد از انتقادات مطرح شده به ویژه از سوی صاحبان کالا در رابطه با موانع موجود در ترخیص کالا از گمرک و بنادر، چندی پیش بود که در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت موبه ای صادر شد که موانع ترخیص کالا به ویژه مسائل ارزی را تسهیل کرد و از ۱۸ آبان ماه با ابلاغ این مصوبه، ترخیص فوری کالاهای اساسی و همچنین مواد اولیه تولید در دستور کار قرار گرفت تا اقدامی در راستای کاهش رسوب کالا و تعیین تکلیف کالاهای موجود در گمرک و بنادر باشد.

سازمان ملی استاندارد نیز از جمله دستگاه‌هایی است که در دپوی بخشی از کالاها نقش داشته است. برای مثال یکی از دلایل دپوی برنج در گمرک مربوط به استاندارد ۱۲۷ نوع برنج در بخش مشخصات فیزیکی (ظاهری) است که سال گذشته به مدت یک سال اجرای آن به تعویق افتاد و حالا با پایان زمان این تصمیم، واردکنندگان سردرگم شده اند. آذر ماه امسال ‌معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت طی نامه‌ای به سازمان ملی استاندارد درخواست کرده که استاندارد ۱۲۷ نوع برنج در بخش مشخصات فیزیکی (ظاهری) یک سال دیگر هم به تعویق افتد، اما سازمان ملی استاندارد در پاسخ گفت که تجدید نظر برای تمدید مصوبه به تعویق افتادن استاندارد ۱۲۷ نوع برنج برای یک سال دیگر در انتظار توافق وزارت جهاد کشاورزی، شرکت بازرگانی دولتی و انجمن واردکنندگان برنج بر سر جدول درجه بندی این محصول است؛ چراکه حذف آن به لحاظ تجاری مشکلاتی ایجاد می‌کند. اما اخیرا انجمن واردکنندگان برنج اعلام کرد به دلیل اینکه برنج های وارداتی با جداول فعلی استاندارد مطابقت ندارد و اصلاحیه جدید سازمان استاندارد در این خصوص هم اعلام نشده، هیچگونه ثبت سفارش و ترخیص برنجی از آذرماه صورت نگرفته است. در نهایت بعد از چهار ماه کشمکش، ماجرا به دفتر رئیس جمهوری کشیده شده است؛ به طوری که علیرضا رزم حسینی، وزیر صمت طی نامه‌ای به اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری خواستار تمدید به تعویق افتادن اجرای استاندارد ۱۲۷ برنج تا پایان ماه مبارک رمضان شد.

حالا بر اساس گزارش سازمان ملی استاندارد، غلامرضا شریعتی، رئیس سازمان ملی استاندارد ایران که در سفر یک روزه به استان خوزستان از منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) بازدید کرده، هدف از این سفر را تعیین تکلیف کالاهای اساسی در گمرکات عنوان کرده است.

وی عمده دلایل رسوب کالا در گمرکات را مشکلات ثبت سفارش، عدم انطباق با استانداردها، معطلی در فرآیند گمرکی و آزمایشگاهی، عدم واریز کارمزد خدماتی عنوان کرده و وعده داده که این کالاها با همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط در اسرع وقت تعیین تکلیف خواهد شد.

رئیس سازمان ملی استاندارد ایران با حضور در جمع صاحبان کالا در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) برای اتخاذ راه حل های مناسب برای ترخیص کالاها از گمرکات، به ویژه درمورد امور دام و طیور قول مساعد داده است.