ثروت: آرت دوبی در سال ۲۰۲۲ به اولین نمایشگاه هنری بزرگ تبدیل شد که بخشی ویژه برای هنر دیجیتال راه‌اندازی کرد، نوآوری که موجب الهام‌گیری دیگر نمایشگاه‌ها مانند «پاریس فوتو» از سال ۲۰۲۳ و «آرت اس جی» که سال جاری بخش «دیجیتال اسپاتلایت» خود را آغاز کرده است، شد. اما با اینکه جهان به آرامی در حال حرکت به سوی هنر دیجیتال است، موفقیت آرت دوبی دیجیتال باعث شده تا بسیاری از افراد به این فکر کنند که آینده بازار هنر دیجیتال به کجا خواهد رفت. آیا هنر دیجیتال همیشه به‌عنوان یک حوزه جداگانه با پایگاه جمع‌آوری‌کنندگان ویژه خود باقی خواهد ماند یا ممکن است روزی در جایگاه اصلی هنر قرار گیرد؟

در سال چهارم برگزاری این نمایشگاه، آرت دوبی از موقعیت جغرافیایی خود بهره می‌برد تا به این سوالات پاسخ دهد. پابلو دل وال، مدیر هنری آرت دوبی، می‌گوید: “این منطقه همیشه نگاهی پیشرو داشته است و دوبی به‌ویژه به شدت به نوآوری علاقه‌مند است. فناوری چیزی حاشیه‌ای نیست، بلکه بخشی از ذات این شهر است.”

سرمایه‌گذاری‌های عظیم دوبی در فناوری‌های نوظهور شامل کمپوس هوش مصنوعی دوبی و جشنواره Web3 و هوش مصنوعی آن است. به‌علاوه، در سال ۲۰۲۲، آرت دوبی دیجیتال همزمان با افتتاح موزه آینده که به پیش‌بینی‌ آینده پرداخته، آغاز شد. در همین حال، ابوظبی، پایتخت امارات، به‌تازگی از پروژه عظیم تیم‌لب فنومنای در مساحتی به اندازه ۱۸۳ هزار فوت مربع رونمایی کرده است که به‌طور دائمی در معرض نمایش هنر دیجیتال است.

تحولات فناورانه در این منطقه به اینجا ختم نمی‌شود. در سراسر خلیج فارس، مؤسسه هنر دیجیتال جدید «دریه آرت فیوچرز» در عربستان سعودی در اواخر سال گذشته با شکوهی آغاز به کار کرد و قطر هم در نمایشگاهی مجازی از مناظر و جاذبه‌های خود در متاورس میزبان ۱۵.۹ میلیون بازدیدکننده مجازی از نوامبر ۲۰۲۴ تا فوریه ۲۰۲۵ بود.

اما آیا این تحولات فناورانه واقعاً منجر به جلب توجه کلکسیونرها می‌شود؟ به‌طور قطع، این منطقه به مکانی دنج برای جوانان کارآفرین تکنولوژی و سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال تبدیل شده که بیشتر با جمع‌آوری آثار دیجیتال شناخته می‌شوند و بسیاری از آن‌ها از سرتاسر جهان برای کار در منطقه خلیج آمده‌اند.

زمانی که آرت دوبی دیجیتال اولین‌بار راه‌اندازی شد، یکی از شرکت‌کنندگان، میلا اسکارووا، مدیر گالری «گازیلی آرت هاوس»، اظهار داشت که حتی در میان “مشتریان همیشگی” هم بحث‌هایی پیرامون تنظیم کیف پول‌های (کریپتو) و انتخاب پلتفرم‌ها و ارزهای دیجیتال به‌وجود آمده بود که نشان از بی‌تجربگی آن‌ها داشت.

اکنون، چند سال بعد، این چارچوب‌ها به گونه‌ای توسعه یافته که تبدیل این معاملات به رویه‌ای معمولی به نظر می‌رسد. این امر به‌طور مسلم به تصمیم ساتبی برای پذیرفتن پرداخت‌های رمزارزی در اولین حراج خود در شعبه جدید عربستان سعودی کمک کرده است.

با این حال، سؤال بزرگ این است که آیا هنر دیجیتال جذابیت واقعی برای کلکسیونرهای سنتی دارد؟ گالری «گازیلی آرت هاوس» که در لندن و باکو مستقر است، از پیشگامان هنر دیجیتال بوده و در نمایشگاه امسال خود، دهمین سالگرد برنامه دیجیتال خود به نام «گازیلی دات‌آیو» را با یک نمایش گروهی از هنرمندان برجسته همچون سوگون چونگ، کراس‌لوکید، زاک لیبرمن و پریماورا د فیلیپی جشن می‌گیرد. این گالری به‌طور مداوم تلاش کرده تا علاقه بیشتری به این آثار ایجاد کند و از طریق یک برنامه متفاوت، هنر دیجیتال را به بخش‌های مختلف هنر جهانی متصل کند.

این گالری‌ها همچنان امیدوارند که هنر دیجیتال همچون هنر سنتی در یک فضای مشترک قرار گیرد، و آرت دوبی در حالی که برنامه‌های دیجیتال و سنتی خود را از هم جدا نگه می‌دارد، به شگفتی اسکارووا، مخاطبان غیر Web3 آن هنوز هم به آثار هنر رسانه‌ای جدید علاقه‌مند و بسیار درگیر هستند.

در مقایسه با بازدیدکنندگان نمایشگاه‌های هنری غربی، بازدیدکنندگان آرت دوبی ممکن است دیدگاه بازتری نسبت به هنر دیجیتال داشته باشند. “نسل جدید علاقه‌مندان به هنر، بازدیدکنندگان موزه‌ها و کلکسیونرها، همه بومی‌های دیجیتال هستند” به‌گفته آنتونیا کارور، مدیر «آرت جمیل»، یکی از پیشروترین سازمان‌های هنر معاصر در خلیج فارس. “مکان‌هایی مانند دوبی به دلیل جمعیت جوان خود، آگاهی و علاقه بیشتری به فناوری‌های جدید دارند.”

جلب توجه این مخاطبان گسترده و تشویق آن‌ها به بازدید از آرت دوبی دیجیتال، وظیفه گونزالو هررو دلکیدو، کیوریتور امسال، است. تم انتخابی او “بعد از زیباشناسی فناوری” است که بر ابهام پیشرفت‌های فناورانه که هم تحسین‌برانگیز و هم گاهی اضطراب‌آور هستند تأکید می‌کند. او معتقد است که تمرکز بر رسانه‌های گذشته “فاصله‌ای ایجاد کرده بود که هنر دیجیتال را از دنیای هنر به‌عنوان چیزی کم‌ارزش جدا می‌کرد.”

با توجه به اینکه در گذشته روند خرید آثار بیشتر تحت تأثیر ترندهای فناورانه بود، اکنون، “خریداران توجه بیشتری به کیفیت هنری و عمق مفهومی آثار دارند” به‌گفته کِنزا زوآری از گالری «حافظ» در جده. او به‌ویژه به رشد علاقه به آثار تجربی اشاره کرده است.

در حالی که اسکارووا معتقد است هنر دیجیتال نیاز به جنبه‌های فیزیکی برای جلب توجه بیشتر دارد، زوآری شاهد رشد علاقه به آثار تجربی است و به همین دلیل نصب تجربی با استفاده از نقشه‌برداری پروجکشن توسط هنرمند سعودی، مریم طارق، را در آرت دوبی دیجیتال نمایش می‌دهد.

در حالی که این تحولات جدید نشان‌دهنده علاقه‌مندی به هنر دیجیتال است، برخی مانند تکوا صبری از گالری “موندور” دوبی اعتقاد دارند که مسیر جلب توجه کلکسیونرهای سنتی ممکن است طولانی و دشوار باشد. اما او آرت دوبی دیجیتال را یک “آزمایشگاه ایده‌ها” می‌داند که حتی اگر بازار هنوز به بلوغ نرسیده باشد، این فضای جدید به‌عنوان محکی برای ایده‌ها و نوآوری‌ها محسوب می‌شود.