مونا ربیعیان/ از اواخر شهریور امسال عرضه روغن جامد در بازار کم شد و کمتر از یک ماه بعد نیز این مشکل برای روغن مایع ایجاد شد. مشکلات ایجاد شده در حدی بود که براساس گزارش های رسیده از تهران و برخی شهرستانها یا به طور کل روغن در فروشگاه ها و مغازه ها نبود، یا با قیمت های بالاتر به بهانه کمیاب شدن فروخته می شد، یا خرید روغن منوط به خرید اقلام دیگر بود یا اینکه پس از ایستادن در صف به هر نفر تنها یک روغن فروخته می شد.

البته از همان روزها نیز مسئولان مربوطه در این باره نظراتی مطرح و علت کمبود عرضه روغن را تحریم های ظالمانه، مشکلات ارزی و انتقال آن و عدم تخصیص ارز برای واردات روغن خام توسط بانک مرکزی اعلام کردند. حتی به این موضوع هم اشاره شد که به دلیل جو ایجاد شده در بازار برخی روغن می خرند و در خانه انبار می کنند و همین موضوع تقاضا را بالا برده است. اما چندی بعد شرکت بازرگانی دولتی از تزریق ۷۰ هزارتن روغن برای خانوار و صنف و صنعت خبر داد و دبیر انجمن صنفی روغن نباتی نیز اعلام کرد که این مقدار روغن بین کارخانه ها توزیع و پس از آن وارد بازار خواهد شد و آرامش به بازار بازخواهد گشت.

اگرچه چندی بعد وضعیت عرضه روغن مایع در فروشگاه های زنجیره ای و بعد از آن در خرده فروشی ها بهتر شد و بازار به ثبات نسبی رسید اما گزارش ها نشان می دهد که هنوز برخی استان ها در تامین روغن مایع مصرفی خانوار با مشکلاتی مواجه هستند. هرچند که در کنار آن کمبود عرضه روغن جامد همچنان خودنمایی می کند و شهروندان را با چالش های بسیاری مواجه کرده است؛ به طوری که براساس مشاهدات میدانی از برخی ازمحله های شهر تهران در بعضی از فروشگاه های زنجیره ای خرید روغن جامد با ارائه کارت ملی میسر است؛ یعنی به هر کارت ملی تنها یک روغن جامد فروخته می شود نه بیشتر!

با این وجود به نظر می رسد هنوز وعده های داده شده در خصوص حل مشکل روغن مایع و جامد به طور کامل عملیاتی نشده و ضروری است که مسئولان مربوطه هرچه سریعتر نسبت به ایجاد ثبات در بازار مواد غذایی در روزهای پایانی سال اقدامات لازم را انجام دهند.

کدملی بده کالای اساسی بگیر

امان الله قرائی مقدم، جامعه شناس درخصوص خرید کالای اساسی با کد ملی به خبرنگار ما گفت:خرید باکدملی براساس چگونگی رفتارها صورت می گیرد و این برگرفته از آشفتگی نظام توزیع است و دستگاه های دولتی و همچنین فروشگاه ها موظف شدند تا به خاطر جلوگیری از آشفتگی بازار کالای اساسی مجبور به این شدند تا تعداد محدود را با کدملی به مشتریان تحویل دهند.

وی در ادامه افزود: از طرفی هم عده ای با پولی که دارند کالاهای مورد نیاز را انبار می کنند ماند مرغ و تخم مرغ که دولت ناچار است که توزیع عادلانه صورت گیرد بنابراین فروش برخی از کالاها با کد ملی صورت می گیرد.

این جامعه شناس علت این عمل مسوولین را اینگونه بیان کرد:از نظر جامعه شناسی این است که بازار تابع عرضه و تقاضا است و وقتی عرضه در بازار کم است و تقاضا زیاد آن کالا هم گران می شود و هم احتکار در خصوص این امر از دولت هم هیچ کاری بر نمی آید چرا که این عرضه و تقاضا است که باعث گرانی می شود نه دولت.

در نظام سرمایه داری همه به دنبال سود هستند نه کمک

امان الله قرایی مقدم در پاسخ به سوال چرا این پدیده در جامعه رخ می دهد؟  بیان کرد: درجامعه سرمایه داری همه به دنبال سو هستند نه یکدیگر و حاضر نیستند که ضرر کنند چون در این جامعه خوب یا بد بودند، زشت یا زیبا بودن اهمیتی ندارد و افراد فقط به دنبال فایده و سود هستند بنابراین دست به هرکاری برای رسیدن به سود انجام می دهند وذهن مردم دیگر به دنبال معنویات نیستند بلکه ذهن آنان به دنبال مادیات می رود.

وی از سواستفاده کد ملی گفت: دراین میان اجاره کارت ملی هم زیاد خواهد شد مانند ماجرای دلار و کارت های بازرگانی که مردم برای رسیدن به پول کد های ملی را اجاره می دانند این موضوع به دلیل اینکه فقر در جامعه گسترش پیدا کرده است رخ می دهد.

این جامعه شناس در باره اینکه مردم از دولت توقع نداشته باشند که باعث کاهش قیمت ها شود بیان کرد: مردم توقع دارند که دولت کاری انجام دهد اما دولت توزیع کننده کالا نیست و فقط بخش نظارت را برعهده دارد درحال حاضردر آمریکا هم وقتی توزیع کالایی با مشکل روبه رو می شود مردم به فروشگاه ها هجوم می آورند برای خرید آن کالا بنابراین این کار کاملا طبیعی است.

قوه قضاییه می تواند کمک بزرگی برای مقابله با احتکار باشد

وی در ادامه از قوه قضاییه خواست تا با احتکار کنندگان برخورد کند: اما دولت با کمک قوه قضاییه می تواند احتکار کنندگان را بازداشت کند و بعد اجناس احتکاری را در بازارهای توزیع به فروش برساند البته در این میان خیلی از محتکرین رابط های خوبی دارندو برای توزیع کالا با مشکل روبه رو خواهند شد. مشکل اصلی بحران های اقتصادی است که پشت سرهم به وجود می آیید.

امان الله قرائی مقدم در پایان از کمک مطبوعات برای کاهش قیمت ها گفت: درنهایت می توان گفت که مطبوعات می توانند کمی برای حل مشکل توزیع کالای اساسی باشند واز نارضایتی ها مردمی جلوگیری کنند چرا که اخبار هم باعث می شود کالایی گران یا ارزان شود.