رییس‌جمهوری در تازه‌ترین سفر خود به استان‌های محروم کشور جمعه میهمان نخبگان و علما، خانواده‌های شهدا، ایثارگران و جمعی از اقشار مختلف مردم استان بوشهر بود تا هم شنونده مهم ترین دغدغه های آنان درباره کاستی های موجود باشد و هم درباره مهمترین دغدغه های دولت برای اداره مطلوب جامعه سخن بگوید.

بر همین اساس سخنان آیت الله سیدابراهیم رییسی در این جمع را می توان در دو بخش دسته بندی کرد؛ محورهایی که به موضوع استان و مشکلات بوشهر مرتبط بود و محورهایی که به دغدغه های کلان کشور ارتباط داشت. در بخش دوم رییس جمهوری به دو برنامه مهم دولت که پیش از این هم بارها مورد تاکید قرار داده بود، اشاره کرد؛ یعنی بازگرداندن امید و اعتماد به جامعه و مسیر جدیدی که دولت با عنوان دیپلماسی اقتصادی آن را پی خواهد گرفت.

جامعه نیازمند اعتماد و امید

سرمایه اجتماعی هر سرزمینی امید مردم به آینده خود در آن سرزمین و اعتماد به مسئولان خود است. این سرمایه بر اساس شواهد موجود در جامعه ایران آسیب دیده و کاهش یافته است. رییس جمهوری با درک این مهم در سفر به استان بوشهر تاکید کرد: «امروز جامعه ما به شدت نیازمند امید است و باید اعتماد به جامعه بازگردد و هرکسی که القای ناامیدی و یاس در جامعه کند خواسته و یا ناخواسته در زمین دشمن بازی کرده است.» پیش از این و در نخستین دیدار رهبر معظم انقلاب با اعضای هیات دولت هم، ایشان به این موضوع اشاره و تصریح کردند: «اعتماد مردم بزرگترین سرمایه دولت است که متاسفانه تا حدی آسیب دیده است. حضرت آیت الله خامنه ای راه ترمیم اعتماد آسیب دیده را «یکی شدن حرف و عمل مسئولان» دانستند و تصریح کردند: «باید در صحبت‌ها بسیار مراقب بود و اگر وعده‌ای داده شد، حتماً به آن عمل شود زیرا دادن وعده و عمل نکردن به آن موجب سلب اعتماد مردم خواهد شد.» وجود چنین دیدگاهی در عالی ترین مقامات کشور و پذیرش این نکته که در بنیان اعتماد و امید مردم خلل هایی به وجود آمده است؛ نخستین گام ترمیم آن ها خواهد بود. در این مسیر رهنمودهای اصلی از سوی مقام معظم رهبری اعلام شده است؛ اتخاذ سبک زندگی مردمی، رفتار بی‌تکلف، دوری از اشرافی‌گری و پرهیز از نگاه از بالا به مردم که از جلوه‌های مردمی بودن است، مورد تاکید رهبری در توصیه به اعضای هیات دولت بود.

ایشان در بخش دیگری از راهنمایی خود به دولتمردان از آن ها خواستند مشکلات و راه‌حل ‌ها را با مردم در میان بگذارند و از بیان حرف‌های غیر واقعی و ناامید کردن مردم بپرهیزند، و از آنها کمک فکری و عملی بخواهند.

توصیه دیگر رهبری مبنی بر عذرخواهی سریع از مردم در مواقع بروز اشتباه و بیان گزارش صادقانه و بدون مبالغه از فعالیت‌ها به مردم، در زیر مجموعه ویژگی‌های مردمی بودن، هم از مهم ترین راه‌های ترمیم اعتماد و امید مردم است. این مهم در شرایط کنونی که از یک سو دشواری های اقتصادی مردم را تحت فشار قرار داده و از سوی دیگر بمباران خبری یاس و ناامیدی برای جامعه به وجود آورده؛ بسیار دشوار به نظر می رسد اما تداوم تلاش های دولت می تواند راهگشا بوده و شرایط را آرام آرام بهبود بخشد.

مردم به تعبیر رییس مجلس در این مقطع از زمان عدم موفقیت و اداره غلط کشور را نمی‌پذیرند و مسئولان محکوم به موفقیت هستند. «محمدباقر قالیباف» مسیر این موفقیت را همدلی، هماهنگی و ایجاد هم افزایی می داند و به نظر می رسد، مسیر مورد قبول مردم هم همین باشد. کشور برای رسیدن به آرامش و اطمینان و امید نیازمند همراهی همه قوا و مسئولان است و تا مردم این همراهی را نبینند، امیدی به بهبود شرایط نخواهند داشت و اعتمادی هم شکل نخواهد گرفت.

دیپلماسی، کلید گشایش درهای اقتصادی

«جنبه اقتصادی در دیپلماسی باید تقویت شود و همچنان‌که در بسیاری از کشورها شخص رییس ‌جمهور دیپلماسی اقتصادی را دنبال می‌کند، باید دیپلماسی اقتصادیِ کشور با این نگاه تقویت شود.» این گزاره ها، رهنمودهای دیگر رهبری در دیدار نخست با اعضای هیات دولت بود. بر همین اساس رییس جمهوری هم در دیدار با مردم بوشهر دیپلماسی اقتصادی را اساس دولت سیزدهم دانست و تصریح کرد: «در راستای این مهم باید سهم جمهوری اسلامی در فعالیت‌ها و اقتصاد منطقه و جهان تامین شود.»

«حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه هم بارها بر اهمیت و ضرورت نگاه تازه به مقوله دیپلماسی و اقتصاد تاکید کرده و وعده بهای بیشتر به این موضوع داده بود. در تحلیل مفهوم دیپلماسی اقتصادی می توان آن را به معنای توجه بیش از پیش به موضوع اقتصاد در سیاست خارجی دانست. مفهومی که بسیاری از کشورها و قدرت های کنونی جهان هم بنیان روابط خود را با دیگر کشورها و قدرت ها بر آن گذاشته و تلاش می کنند از رهگذر هر ارتباطی در عرصه بین الملل، منافع مردم خود را تامین کنند. در برهه کنونی اقتصاد که ایران بیش از هرزمان دیگری به موضوع تحریم ها گره خورده توجه به موضوع دیپلماسی اقتصادی می تواند گره گشا باشد. در حقیقت این بن بست موجود در اقتصاد نتیجه آن گره خوردگی بوده و این در حالی است که ایران با وجود ظرفیت های بیشمار طبیعی می تواند با نگاهی درست به روابط بین الملل، بیشترین بهره را از روابط با همسایگان، کشورهای خاورمیانه، جنوب غرب آسیا و کشورهای شرق این قاره ببرد.

جمهوری اسلامی ایران، ضرورت و نیاز عبور از این گره ها را بیش از هر زمان دیگری احساس می کند و در این مسیر تلاش های خود را آغاز کرده است. می توان برخی زیاده خواهی هایی را که این روزها در نتیجه تحریک ها و توهم آفرینی های کشورهای فرامنطقه ای مشاهده می‌شود را در آغاز این حرکت ریشه یابی کرد. هراندازه ایران در ارتباط با همسایگان خود بتواند گام های مستحکم تری بردارد، به همان اندازه می تواند درهای اقتصادی بسته شده از سوی غرب را به روی اقتصاد خود باز کند و این دقیقا خلاف جهت خواست و نقشه قدرت هایی چون آمریکاست.

واشنگتن و رژیم صهیونیستی اقتصاد ایران را متزلزل می خواهند و توجه تهران به مفهومی مانند دیپلماسی اقتصادی برای آنان چندان خوشایند نیست. بازارهای منطقه باید به روی اقتصاد ایران گشوده شود و کلید این مهم در وزارت خارجه و عمل به دیپلماسی اقتصادی است. با گشوده شدن این درها و رونق اقتصادی حاصل از آن می توان به بازگشت امید به کشور و افزایش اعتماد مردم هم امیدوار بود.