پژوهشهای چهانی نشان می دهد که همه‌گیری ویروس کرونا بر بسیاری از مشاغل و کسب‌وکارها، فارغ از اندازه آنها تأثیرگذار بوده است. در این بین تاثیر بر شرکتهای خرد و کارگاههای کوچک از جنبه آسیب پذیری بیشتر آنها شدیدتر بوده است.

در ایران نیز، بخش اعظمی از مشاغل و کسب و کارهای خرد و کارگاههای کوچک تحت تاثیر کرونا آسیب دیدند و کرونا باعث شد تا در ماههای گذشته شاغلان و صاحبان بیشتر کسب و کارها و به ویژه صنوف خدماتی با توقف فعالیت روبه رو شوند و آسیب ببینند.

بر اساس گزارشها بیشترین تاثیر کرونا بر بخشهای خدماتی بوده است؛ بخش خدمات اگرچه نسبت به سایر بخشهای اقتصادی کمترین آسیب از فشارهای اقتصادی را متحمل شد اما به سرعت از شوک کرونا و تداوم آن تاثیر پذیرفت.

بسیاری از مغازه ها، رستوران ها، هتل ها، تالارها، اغذیه فروشی ها، آرایشگاهها، مهدکودک ها، باشگاههای ورزشی، مراکز خدماتی، مراکز اقامتی و گردشگری، مکانیکی ها و حمل و نقل که در بخش خدمات فعال بودند به تدریج تحت تاثیر کرونا راکد یا تعطیل شدند.

بررسی ها نشان می دهد که زنان بیش از مردان در بخشهای خدمات مشغول فعالیت هستند و همین مساله نیز باعث شده تا در دوران کرونا بیشتر لطمه ببینند.

زنان آرایشگر، زنان شاغل در مراکز تهیه غذا، هتل ها، تالاهار یا زنانی که در زمینه سرویس مدارس و مهدکودک ها فعالیت می کردند بخشی از زنانی هستند که به دلیل گسترش ویروس کرونا و پیامدهای اقتصادی ناشی از آن آسیب بسیاری را متحمل شدند و بخشی به دلیل محدود شدن بازار کار و تعطیلی محل کار بیکار شدند.

علاء الدین ازوجی مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت کار در این باره می گوید: نرخ بیکاری زنان به رغم نرخ مشارکت پایین آنها نسبت به مردان به مراتب بالاتر است و در دوران رکود اقتصادی با ریزش اشتغال بیشتری نسبت به مردان مواجه هستیم. به نحوی که از سال ۱۳۹۷ همزمان با افزایش تحریم های بین المللی، رشد اقتصادی ایران منفی بوده و اشتغال زنان آسیب بیشتری دیده است.

او می گوید: در فصل بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته حدود ۷۴۹ هزار نفر از اشتغال زنان کاسته شده و طی بهار تا تابستان امسال نیز حدود ۱۲۰ هزار نفر دیگر از اشتغال زنان کاسته شده که نشان از تاثیر بسیار شیوع بیماری کرونا بر اشتغال زنان است.

به گفته ازوجی، از سال ۱۳۹۶ تا شش ماهه نخست امسال، حدود ۱۶۲۱ هزار فرصت شغلی جدید ایجاد شده که سهم زنان نزدیک به ۳۸ درصد و معادل حدود ۶۱۵ هزار فرصت شغلی بوده است و در شش ماهه نخست سال ۱۳۹۹ که با شیوع بیماری کرونا همراه بوده، حدود ۱۷۱ هزار فرصت شغلی جدید ایجاد شده که از این میزان ۶۲ هزار فرصت شغلی به زنان تعلق داشته است.

مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت کار، ایجاد ۶۲ هزار فرصت شغلی برای زنان را با توجه به ریزش اشتغال زنان ناچیز دانسته و می گوید: برای جبران آن به اجرای برنامه های اشتغال ویژه برای زنان خصوصا زنان سرپرست خانوار و زنان متعلق به خانوارهای کم درآمد نیاز داریم و در این برنامه ها تثبیت اشتغال و ایجاد فرصتهای شغلی جدید باید مورد توجه قرار گیرد.

برابر اعلام معاونت اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیشترین میزان آسیب از کرونا را زنان شاغل متحمل شده اند به نحوی که نزدیک به ۷۰ درصد شاغلینی که تحت تاثیر کرونا شغل خود را از دست داده و بیکار شدند، زنان هستند که قرار است از محل منابع و تسهیلات اشتغال خانگی برای آنها اشتغالزایی شود.

در حال حاضر اگرچه در سراسر جهان مشاغل غیررسمی بیشتر به مردان تعلق دارد ولی در کشورهای با درآمد پایین سهم بیشتر این مشاغل متعلق به زنان است و پاندمی کرونا تاثیر عمیقی بر اشتغال و درآمد زنان گذاشته است. پیامدهای شوک اقتصادی ناشی از کرونا نشان می دهد که زنان بیشتر از مردان در معرض آسیب قرار گرفته اند چرا که به طور کلی زنان از درآمد و پس انداز و حمایتهای شغلی کمتری برخوردارند و سهم بیشتری از مشاغل ناپایدار را به خود اختصاص داده اند.