دکتر، رکورد شکنی های پی در پی کرونا همچنان در ایران ادامه دارد. حالا قبل از اینکه وارد بحث صحبت های اخیر علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران درخصوص عملکرد واکسیناسیون در کشور بشویم، بفرمایید چرا هر چه سرعت واکسیناسیون در کشور افزایش پیدا می کند همزمان شاهد افزایش تعداد مبتلایان و جان باختگان کرونا هستیم؟

نخست باید هشدار داد که عمق فاجعه بالاتر از آمار و نشانه های موجود است. شناسایی ۴۳ هزار نفر آلوده به کرونا در یک روز آن هم در کشوری که سرعت تست کرونا پایین است غیر واقعی است و می توان برآورد کرد که آمار روزانه حدود ۱۰۰ هزار نفر است. همچنین رقم های ۵۸۸ و ۵۳۶ و ۵۶۸ و ۵۲۷ نفر فوتی کرونا در یک روز، ایران را در رتبه اول جدول جهانی کرونا قرار داده است. قطعاً آمار واقعی جان باختگان نیز خیلی بیشتر از این ارقام است.

و اما در مورد سوالی که اشاره فرمودید باید به عرض برسانم که اوج گیری کرونا همزمان با سرعت بالای واکسیناسیون در ایران به نگرانی ها درخصوص اعتبار واکسن های تزریق شده در کشور دامن زده است. فایزر-بیونتک، آکسفورد-آسترازنکا، مدرنا و جانسون اند جانسون، چهار واکسنی هستند که در برابر جهش های جدید ویروس مانند واریانت‌ دلتا بهتر و مؤثرتر عمل می کنند و سازمان جهانی بهداشت و مراجع علمی سلامت کشورهای مطرح دنیا تاکنون برای واکسیناسیون و ورود مسافران خارجی به کشورهای جهان تایید کرده اند. در مقررات سفر به این کشورها آمده است مسافرانی که دو دز واکسن اسپوتنیک، سینوفارم و سینوواک را کامل تزریق کرده باشند، در صورت دریافت دز اضافی یکی از آن چهار واکسن تاییدشده پذیرفته می ‌شوند. در کشورهایی که برای افراد زیر ۵۰ سال ‎فایزر و ‎مدرنا وجود دارد آسترازنکا اولویت ندارد و تزریق آن حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی ممنوع و از دستور کار خارج شده است.

در ایران اما گزینه ‌های متنوع و متعدد واکسن پیش ‌روی مردم نیست و اصلاً حق انتخابی وجود ندارد. آسترازنکا این روزها به ایران وارد می شود و برای زیر ۵۰ سال توصیه و تزریق می شود. برخلاف تبلیغات و پروپاگاندای رسانه ‌ای در تعدادی کشورها از جمله ایران و چین که عنوان می شود: «واکسن، فایزر و غیرفایزر ندارد؛ سینوفارم ۹۳ درصد ایمنی ایجاد می کند و فایزر ۹۵ درصد»، واکسن های اسپوتنیک، سینوفارم، سینوواک و برکت در بالای ۵۰ سال ایمنی زایی کمتری ایجاد می کنند. به عنوان مثال؛ طی تحقیقاتی که در سریلانکا و مجارستان بر روی واکسن سینوفارم صورت گرفته، افراد بالای ۶۰ و ۸۰ سال پس از تزریق، ایمنی آنتی ‌بادی ضعیفی در آن‌ ها ایجاد می ‌شود. در غیاب فایزر و مدرنا این واکسن ها در حال تزریق است و بخشی از افزایش آمار مبتلایان در کشور مرتبط با کیفیت واکسن های وارداتی و داخلی و همچنین بی نظمی در نحوه واکسیناسیون و ازدحام و شلوغی صف های جمعیت شرکت کننده در برنامه واکسیناسیون است. به عبارتی، مراکز واکسیناسیون کرونا به محل های اصلی ابتلای به ویروس کرونا تبدیل شده اند.

من تعدادی گزارش از سطح کشور دریافت کردم مبنی بر اینکه طی روزهای اخیر تعداد زیادی بیمار با علائم سکته قلبی در شهرستان ‌های مختلف ایران از جمله شهرهای استان خوزستان به پزشکان مراجعه کردند. برخی از افرادی که طی روزهای پایانی تیر ماه، واکسن سینوفارم دریافت کردند، پس از دو تا پنج روز دچار سکته قلبی شدند. این آمار مربوط به کسانی بوده که واکسن زده و به دلیل ابتلا به کووید به بیمارستان رفته ‌اند. آمار تلفات واکسن، بخاطر عوارض جانبی آن، جزء آمار فوق نیست. درخصوص واکسن ایرانی هم مونا فرجاد، بازیگر سینما به عنوان یک شاهد اخیراً اظهار داشته: «بعد از تزریق دو دوز واکسن ایرانی دچار کرونا شدم. ترجیحم این نبود که واکسن ایرانی بزنم، دوست داشتم واکسن مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی را بزنم ولی در اختیار نبود و تنها راه واکسن زدن، شرکت در فاز تحقیقاتی واکسن ایرانی بود که همین راه را انتخاب کردم.» گفته های این بازیگر سینما به این معنی است که ویروس های جهش یافته مثل کرونا دلتا در کمین افراد واکسینه شده در ایران است.

این روزها علیرغم تبلیغات وسیع داخلی در ایران مبنی بر گرفتاری سایر کشورها در جهش های اخیر ویروس مثل دلتا و لامبدا و دلتاپلاس، اما گزارش ها از کنترل و مهار بیماری توسط برنامه های قرنطینه، تعطیلی، انجام بیماریابی فعال و تزریق دز سوم واکسن های معتبر و قابل تأیید خارجی حکایت می کند. دلیل پایین بودن میزان مرگ و میر کشورهای دنیا نسبت به ایران، واکسیناسیون سراسری و کامل تا بیش از ۸۰ درصد گزارش شده است. با واکسینه شدن افراد، در صورت ابتلا به گونه دلتای کرونا عوارض شدید و جبران ناپذیر برای مبتلایان ایجاد نمی شود و درصد مرگ و میر کاهش پیدا می کند. این در صورتی است که به زحمت می توان ادعا نمود که ۵ درصد مردم ایران به طور کامل واکسینه شده اند.

*شما به فساد موجود در ساختار سلامت کشور اشاره داشتید. با عنایت به اینکه سخنان اخیر دکتر زالی بیشتر متوجه واکسن و واردات آن بوده است، بیشتر در این خصوص توضیح دهید.

وضعیت موجود کرونا در ایران فراتر از بحران ارزیابی می شود و مردم دارند مثل برگ درخت می ‌ریزند. فرآیند واکسیناسیون در کشور تحت استیلای وزارت بهداشت و درمان و باندهای مافیایی اقتصادی موجود در ساختار سلامت کشور شیوع پاندمی کرونا را تسریع بخشیده است. ذخیره موجود واکسن در کشور طی چند روز آینده پایان می پذیرد. حتی تأمین دو دز از گران ترین واکسن دنیا برای جمعیت مشمول کشور ایران کمتر از یک میلیارد یورویی بود که برای مقابله با کرونا اختصاص داده شده است. از سرنوشت این پول خبری در دست نیست و نحوه هزینه یک میلیارد یورو برای مبارزه با کرونا باید توسط دولت ضد فساد ابراهیم رئیسی بررسی ‌شود.

شمار مبتلایان و جان‌ باختگان کرونا تصاعدی در حال افزایش است و در شرایطی که پیک پنجم کرونا هنوز به قله نرسیده است، روزهای آینده آمار روزانه مبتلایان و مرگ ها به ترتیب تا ۵۰ هزار و ۱۰۰۰ نفر افزایش خواهد یافت. البته آمار واقعی بیشتر است و ارقام اعلام شده را باید حداقل ۴ برابر کرد. با عنایت به وضعیت موجود، کشور ایران نیازمند حداقل ۱۸۰ میلیون دز واکسن معتبر خارجی است. جهش هایی هم که ویروس داشته لاجرم واکسیناسیون نیازمند دز سوم و یادآور است؛ به عبارتی امروزه واکسن به نیاز دائمی انسان ها بدل گشته است. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو گفته است طی ۳ ماه آینده ۱۲۰ میلیون دز واکسن خارجی وارد کشور خواهد شد. من سخنان او را اتفاقاً این بار تأیید می کنم زیرا از نخستین روز ورود ویروس به کشور تحریم ها و کشورهایی که ادعا می شود دشمن ایران هستند مانعی برای ورود واکسن به کشور نبوده اند. مانع اصلی وزارت بهداشت و درمان بوده است. خودتحریمی هم جزء موانع دیگری است که باید به آن اشاره کرد؛ عده ای به اسم متخصص واکسن و استاد دانشگاه و… در توجیه تحدید واردات واکسن به کشور طومار امضا کردند و امروز هم پاسخگوی وضعیت فاجعه بار کرونایی کشور نیستند. یک میلیون یورویی که اشاره کردم می توانست صرف واردات واکسن به کشور شود، اما متأسفانه مافیای اقتصادی در درون ساختار سلامت کشور ترجیح داد با کرونا کاسبی کند و مردم به بیماری مبتلا شوند، و آنقدر واکسن وارد نکردند تا مردم رمدسیویر بخرند. به عبارتی به جای واکسن، رمدسیویر وارد کردند؛ یعنی درمان نسبی کرونا با رمدسیویر نسبت به پیشگیری از ابتلا به کرونا از طریق واکسن اولویت پیدا کرد.

از بهمن ماه سال ۱۳۹۹، ایران قادر به واردات انبوه واکسن کرونا به کشور بود، اما به دلایلی که اشاره کردم، وزارت بهداشت و درمان به نفع برخی شرکت های دارویی که به طور سنتی و طی سالیان سال ساختار سلامت کشور را تصرف نموده اند، مجوز واردات واکسن را نه تنها برای شرکت های دارویی معتبر بلکه برای خود سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی هم صادر نکرد. این اظهارات بنده را اتفاقاً مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران‌ هم تأیید کرده است. واکنش سخنگوی سازمان غذا و دارو به ادعای رئیس اتاق بازرگانی تهران‌ که گفته‌ است وزارت بهداشت مانع از واردات واکسن توسط بخش خصوصی جالب است؛ جهانپور در توئیتی مدعی شده است: «خروجی ۳۸ مجوز واردات واکسن بخش‌ خصوصی، ۳۱۴ هزار دز واکسن آسترازنکا از روسیه آنهم توسط یک شرکت دارویی باسابقه بوده است. این‌ همه ادعا و بازی‌ با افکار عمومی به اسم بخش‌ خصوصی اما فیل موش زایید. بازار واکسن، بنداز و در رو نیست با جای دیگر اشتباه گرفتید. شرم کنید از این مردم.» در پاسخ به ایشان باید متذکر شد که متاسفانه کیانوش جهانپور و رییس او یعنی سعید نمکی به جای خدمت صادقانه به مردم، به متلک انداختن و فرافکنی اشتغال دارند. چنین تخصص هایی شایسته وزارت بهداشت و درمانی که در دولت جدید آقای رئیسی باید اعتمادسازی کند، نیست.

ضمناً براساس سازوکار کواکس قرار بود در دی ماه سال گذشته کشورهای دنیا نسبت به پیش خرید واکسن های سبد جهانی اقدام کنند، اما ایران به دلیل ممنوعیت واردات واکسن های کوواکس تن به ارسال درخواست خود با سازمان جهانی بهداشت نداد و این فرصت تاریخی را از دست داد. حتی کشورهای دیگر هم درصدد اهدای واکسن های فایزر و مدرنا به ایران برآمدند که جمهوری اسلامی قبول نکرد. صحبت هایی هم که این روزها از سوی علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد کرونا درخصوص بدقولی و تحقق نیافتن وعده های کوواکس ایراد می شود فاقد اعتبار است و صرفاً بهانه ای برای ترک فعل مقامات کشور برای تأمین نشدن واکسن جمعیت ایران است.

*چه خبر از قرنطینه؟ تعطیلی و محدودیت مطلق سرانجام در کشور برقرار می شود؟

یافته‌های پژوهشی حکایت از این دارد که افراد واکسینه شده نیز می توانند ناقل این گونه بسیار مسری کرونا باشند. بنابراین واکسیناسیون دائمی برای کنترل ویروس پیشنهاد شده است و اکنون کشورهای دنیا در حال تزریق دز سوم واکسن به جمعیت خود هستند. دز سوم واکسن فعلاً برای واکسن های کووبرکت داخلی و سینوفارم و اسپوتنیک وجود ندارد. پس از تزریق دز دوم واکسن کرونا، حتما باید دز سوم آن نیز تزریق شود. دز سوم هم الزاماً باید فایزر یا مدرنا یا آسترازنکا باشد. کشور در حال حاضر حتی در تأمین واکسن دز اول نیز با مشکل مواجه شده است. مشکل البته تحریم ها نیست.

باید شفاف عرض کنم امروز شرایط کشور نتیجه عادی انگاری شرایط کشور و انجام مسافرت های درون و بیرون شهری با وسایل حمل و نقل عمومی و برگزاری دورهمی های خانوادگی و برگزاری تجمعات مناسبتی اعیاد قربان و غدیر است. مراجع بین ‌المللی متأسفانه متفق القول هستند که حداقل در طی یک ماه آینده روند موارد ابتلا و مرگ و میر در کشور ایران صعودی خواهد بود. البته چنین پیش بینی برای حالت عادی و شرایطی است که در کشور تجمع و مراسم های مناسبتی و عوامل تشدیدکننده تجمع وجود نداشته باشد. اما در حالی که روزانه در ایران ده ها هزار نفر به کرونا مبتلا می شوند و روزانه بیش از هزار نفر بر اثر ابتلا به کرونا جان می‌بازند، ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی نشان دهنده تشکیل هیأتهای عزاداری با جمعیت متراکم و نقض همه جانبه پروتکل ‌های کرونا در اغلب هیأت ‌های مذهبی در ایران بوده است. وضعیت فعلی کشور بسیار باعث نگرانی اپیدمیولوژیست ها و کارشناسان همه گیرشناسی بیماری کرونا شده است. با تداوم وضعیت موجود و اوج گیری تجمعات مذهبی در روزهای دهه اول محرم تعداد مبتلایان به رقم ۱۰۰ هزار نفر و تعداد جان باختگان نیز به رقم حداقل ۱۵۰۰ نفر افزایش پیدا خواهد کرد. آمار فوت و ابتلای کرونا در حالی روند صعودی دارد و به قله نزدیک هم نشده است که گزارش ها حکایت از این دارد که‌ صبح روز گذشته یعنی جمعه مراسم عزاداری موسوم به «شیرخوارگان حسینی» برگزار شده است. کودکان کم سن ‌و سال و نوزادان به همراه والدین خود بدون ماسک و رعایت فاصله ‌گذاری به این مراسم برده شده ‌اند.

اما در شرایطی که به نظر می رسد طرح «تعطیلی سراسری» بایگانی شده باشد، در روزهای مواجهه با پیک پنجم سه رکورد سیاه میزان مبتلایان و بیماران بدحال نیازمند بستری و فوتی ها در روز حکایت از آن دارد که باید برای تعطیلی کامل کشور آماده شد. درصد فوت بیماران کرونایی در ایران اکنون به رقم وحشتناک ۸ درصد به نسبت بیماران بستری شده رسیده است. تا روزهای آینده و حداقل دو هفته آینده، تعداد مبتلایان و مرگ و میرها در نتیجه عادی انگاری ها در مراسم های عزاداری محرم می رود که کشور را با بحران امنیتی مواجه سازد. البته همین الان که من با شما صحبت می کنم شرایط امنیتی در کشور محسوس است و می توان گفت کرونا اکنون در کشور امنیتی شده است. اما طی روزها و هفته های آینده این شرایط امنیتی سر باز می کند و می توان انتظار یک فروپاشی اجتماعی در کشور را داشت. دولت مجبور می شود تعطیلی و قرنطینه و منع مطلق آمد و شد به حالت حکومت نظامی شدید را اعلام کند. ضمن اینکه بررسی تعطیلی دو هفته ای همچنان در دستور کار ستاد ملی کرونا است و علیرغم مخالفت با اجرای تعطیلی و قرنطینه کشور، در جلسه اضطراری ستاد کرونا مقرر شده است به منظور کنترل پیک پنجم کرونا، قرارگاه مبارزه با کرونا جزئیات تعطیلات هفته آتی را بررسی و جهت تصویب، پیشنهاد کند.

• به عنوان سوال پایانی؛ درخواست جنابعالی از شخص آقای ابراهیم رئیسی، رییس جمهور ایران چیست؟

کشور در حال حاضر با بی دولتی مواجه شده است. لیست وزیران پیشنهادی تازه به مجلس ارائه شده است و رأی گیری برای صلاحیت وزرا به شهریور ماه و پس از مراسم دهه اول محرم موکول شده است. با تغییر دولت لاجرم مدیریت وضعیت بحرانی کرونا باید تغییر پیدا کند. علی رغم اینکه ارز لازم برای واردات قرص و واکسن کرونا در دسترس می باشد، صرفه‌ جویی ارزی بر تصمیم‌ گیری ‌ها درخصوص مدیریت و مهار کرونا اثر نامطلوب گذاشته است. باید خدمت آیت الله رئیسی عرض کنم که برنامه ‌های بلند مدت تحت عنوان «طرح جامع» تحول در مبارزه با کرونا چاره ساز مهار بحران کرونا در ایران نیست. در میانه بحران امنیتی کرونا که روزانه صدها ایرانی کشته می شوند، بسیاری از مردم از اقشار مختلف و تعداد زیادی از چهره های سرشناس و مردمی به انتقادهای بی سابقه از وضعیت موجود کرونایی در کشور پرداخته اند و خواستار محاکمه مسببین وضعیت موجود شده اند. در این شرایط نباید گرفتار و اسیر صنعت تولید سند و بوروکراسی ناکارآمد «طرح جامع تحول» شد.

آقای رئیسی تنها تعطیلی کافی نیست و باید علاوه بر آنکه به جدال واکسن و کرونا در ایران پایان داد، چرخه معیوب مدیریت کرونا در لوای فساد موجود در وزارت بهداشت و درمان را متوقف کرد. مدیریت ستاد ملی کرونا دیگر نباید در سطح وزارت بهداشت و درمان تعریف شود و دیگر نمی توان وزیر بهداشت و معاونین وی را در رأس آن قرار داد. ستاد ملی کرونا با ساختار و شکل موجود هر چه سریع تر باید ملغی شود و این ستاد با مدیریت قدرتمند و زیر نظر شخص رییس جمهور که قدرت جمع ‌بندی و تصمیم‌گیری و اجرا داشته باشد باید بازتعریف و دوباره تشکیل گردد. ماجرای کرونا در کشور یک ابربحران چند جانبه است و دولت جدید و شخص ابراهیم رئیسی فراموش نکنند عدم مدیریت و برنامه ‌ریزی کارآمد در ستاد ملی کرونا در دوران رئیس جمهور سابق موجب شده است مافیای دارویی ساختار سلامت کشور از طریق انحصار داروهای کمیاب درمان بیماری کرونا سبب ایجاد ازدحام در داروخانه‌ ها و بی ‌نظمی و اختلال در ارائه خدمات داروخانه ‌ها به شهروندان گردد. دولت جدید باید در تعویض نفرات عضو ستاد ملی کرونا و کمیته علمی وابسته به آن به دلیل شکست های پی در پی بعد از نزدیک ۵۵۰ روز از ورود ویروس به کشور ایران تعجیل کند.

آنچه مسلم است؛ تاکنون مردم و جامعه و کارشناسان مستقل و غیردولتی و پاکدست و ساختار سلامت کشور از متولیان سلامت کشور و اظهارات متناقض آنان بیش از کرونا زخم ‌های عمیق و جبران ناپذیری خورده اند و اکنون عصبانی هستند و به دلیل اینکه وزیر بهداشت و درمان و معاونان او، نماینده تام و مطلق و نماینده واقعی مجموعه بزرگ بهداشت و‌ درمان کشور نیستند و می بینند هر روز به عناوین مختلف نظرات ده ‌ها هزار پزشک و سایر متخصصان و کارشناسان بهداشت و درمان در مدیریت و مهار کرونا نادیده گرفته می شود و حتی درعوض استفاده از نظرات و مشارکت آنان در مبارزه علیه کرونا نسبت به آنان گستاخی و بی احترامی و هتاکی می شود و آن ها را تهدید به تعقیب امنیتی و اطلاعاتی و قضایی می کنند، یا بی اعتنا به وزارت بهداشت و درمان و ستاد ملی کرونا می شوند و انگیزه و باوری برای ادامه مسیر مبارزه با بیماری و حفظ و رعایت پروتکل ها نخواهند داشت یا ساختار سلامت کشور را ترک و مهاجرت می کنند. هر سال ۵۰۰ هزار نفر ایرانی نخبه و متخصص و دلسوز کشور به خارج از کشور مهاجرت می کنند که بخش اعظم آن ها همین کادر درمان و پزشکان و پرستاران و کارشناسان باشرفی بوده اند که فرار را بر قرار ترجیح داده اند. اکنون ساختار سلامت کشور فرو پاشیده است و در این شرایط نمی توان تصمیمات مؤثر و درستی گرفت و تداوم وضعیت موجود هم می رود که فروپاشی اجتماعی را به بار آورد.

فاجعه آنقدر فراگیر و آشکار است که نیاز به شرح ندارد. برای انتخاب و رأی اعتماد وزرا حداقل دو هفته وقت لازم است. دو هفته برای چنین وضعیت کرونایی در کشور زمان زیادی است و چاره ای نیست که برای شتاب تغییرات مدیریت فعلی کرونا در کشور، رئیسی حداقل گزینه‌ های پیشنهادی خود را به عنوان سرپرست برای وزارت بهداشت و درمان و وزارت کشور  منصوب کند.